(अपडेट केलेले 2023) हेक्सागोनल डायमंड स्टोन (लॉन्सडेलाइट) - रंग, गुणधर्म आणि चित्रांसह रचना

Lonsdaleite एक षटकोनी हिरा आहे मौल्यवान दगड दुर्मिळ, अर्ध-पारदर्शक पिवळ्या-तपकिरी आणि राखाडी रंगात आढळते, त्याची कठोरता कठोरपणाच्या मोह्स स्केलवर 7-8 अंशांच्या दरम्यान असते आणि काहीवेळा तिची कडकपणा हिऱ्याच्या कडकपणापेक्षा 58% पर्यंत जास्त असते. हिऱ्याच्या तुलनेत दगडाची ताण सहनशीलता 152 GPa आहे जी केवळ 97 GPa पर्यंत धारण करू शकते, जी 162 Gpa च्या प्रमाणात सर्वाधिक आहे. हा दगड प्रभावाच्या परिणामी निसर्गात तयार होतो उल्का ज्यामध्ये पृथ्वीच्या पृष्ठभागावर त्याच्या घटकांमध्ये ग्रेफाइट असते, जेथे प्रचंड दाब आणि उष्णतेमुळे ग्रेफाइटचे रूपांतर होते. हिरा हे ग्रेफाइटची षटकोनी क्रिस्टलीय रचना राखून ठेवते.

षटकोनी हिऱ्याच्या दगडाला त्याच्या षटकोनी स्फटिकाच्या संरचनेमुळे हे नाव देण्यात आले आहे, तर स्फटिकांच्या क्षेत्रातील वैज्ञानिक “डॅम कॅथलीन लोन्सडेल” यांच्या संबंधात त्याला लॉन्सडालाइट दगड देखील म्हटले जाते, ज्यांनी क्रिस्टल्सच्या अभ्यासात विशेष प्राविण्य मिळवले होते. क्ष-किरणांद्वारे सेंद्रिय संयुग "बेंझिन" ची रचना, आणि सिंथेटिक हिरे तयार करण्याच्या पद्धती विकसित करण्यावर देखील कार्य केले.

लॉन्सडालाइटची वैशिष्ट्ये

रासायनिक सूत्र	C
रंग	तुकड्यांमध्ये तपकिरी पिवळा क्रिस्टल स्वरूपात असताना राखाडी
कडकपणा	7 ते 8 मोह
क्रिस्टल रचना	हेक्सा
विशिष्ट गुरुत्व	१.५६४ ते १.५९५
पारदर्शकता	अर्धपारदर्शक
कॉन्फिगरेशन	दाब, शॉक किंवा अत्यंत उष्णता
अपवर्तक सूचकांक	१.५६४ ते १.५९५

त्याचा अपवर्तक निर्देशांक 2.40 ते 2.41 दरम्यान आहे तर त्याचे विशिष्ट गुरुत्व 3.2 ते 3.3 दरम्यान आहे. जरी काही प्रकार हिऱ्यापेक्षा कठिण असले तरी, यापैकी बहुतेक दगडांमध्ये मोहस स्केलवर 7 च्या आसपास कडकपणा असतो, जो दगडात असलेल्या अशुद्धतेवर आणि त्याच्या निर्मितीस कारणीभूत असलेल्या परिस्थितीवर आधारित असतो.

लॉन्सडालाइटची रचना हिऱ्यासारखीच आहे कारण बंद क्रिस्टल सिस्टमची समानता आहे. जिथे डायमंडची रचना तथाकथित "डायमंडॉइड्स" मध्ये प्रतिनिधित्व केलेल्या सहा कार्बन अणूंच्या आच्छादित रिंगांनी बनलेली असते, तर षटकोनी डायमंडमध्ये ते तथाकथित "वोर्टझोइड्स" मध्ये दर्शविले जाते. डायमंडमध्ये, कार्बनसह कार्बनचे बंध त्यांच्यामधील रिंगांच्या एका थरात आच्छादित स्वरुपात असतात, ज्यामुळे चार घन दिशांची समानता होते, तर लॉन्सडालाइटमध्ये, थरांमधील बंध एका ग्रहणाच्या स्वरूपात असतात. जे षटकोनी सममितीचा अक्ष ठरवते.

लोन्सडालाइटमध्ये क्यूबिक अॅग्लुटिनेशन सारखे षटकोनी क्रिस्टल्स असतात, कारण असे मानले जाते की दगड हा हिरा आहे, परंतु त्याचे स्टॅकिंग त्याच्यापेक्षा वेगळे आहे, म्हणून ते वेगळे दिसते. भूगर्भशास्त्रज्ञांनी एक्स-रे विखुरून लॉन्सडालाइटच्या निर्मितीचे प्रयोग केले आहेत आणि त्यांना पुरावे मिळाले आहेत की उच्च दाबाचा परिणाम म्हणून शुद्ध लोन्सडालाइट तयार होऊ शकतो जसे की उल्कापिंडाचा प्रभाव पडतो.

षटकोनी हिरा दगड रचना

षटकोनी हिरा "लॉन्सडेलाइट" हा उल्कापिंडांवर परिणाम करणाऱ्या अनेक ठिकाणी आढळून आला ज्याचा प्रभाव पृथ्वीच्या पृष्ठभागावर पाहिला जाऊ शकतो, जसे की मेक्सिकोमधील डायब्लो बे, जेथे उल्कापिंडाच्या आघातामुळे "बॅरिंगर" विवर आहे आणि या प्रकारचा पहिला दगड निसर्गात 1966 मध्ये सूक्ष्म हिरा-संबंधित क्रिस्टल्स आणि पप्पियागी क्रेटरवर सापडला. हा दगड निसर्गात जलोढ हिऱ्याच्या साठ्यात देखील तयार होऊ शकतो आणि हा दगड प्रयोगशाळेत देखील बनवला जाऊ शकतो, जिथे 1966 मध्ये ग्रेफाइटला उच्च उष्णता आणि दाबाने स्फोटक किंवा स्थिर दाब वापरून त्याच्या निर्मितीसाठी एक पद्धत तयार केली गेली होती. हे रासायनिक वाष्प संचय (CVD) आणि 1000°C वर पॉलिमरचे थर्मल विघटन करून देखील बनविले जाऊ शकते.

लोन्सडेलाइट दगड दागिन्यांच्या उद्योगात त्याच्या दुर्मिळतेमुळे आणि कमी मागणीमुळे मर्यादित पद्धतीने वापरला जातो, कारण तो सुप्रसिद्ध दगडांपैकी एक मानला जात नाही जसे की हिरा आणि नीलम وश्वास सोडणे. असे असूनही, मौल्यवान रत्ने आणि दुर्मिळ दागिने घेण्यास स्वारस्य असलेल्यांपैकी बरेच जण ते खरेदी करण्यास स्वीकारतात, कारण ते दुर्मिळ रत्नांपैकी एक आहे, मजबूत आणि रचनामध्ये मोठ्या प्रमाणात हिऱ्यांसारखे आहे.

लक्षणीय: विक्रीसाठी ऑफर केलेले बरेच "लॉन्सडेलाइट" षटकोनी हिरे प्रयोगशाळेत तयार केले गेले आणि नैसर्गिक असल्याचा दावा केला गेला, म्हणून खरेदी करताना सावधगिरी बाळगण्याचा सल्ला दिला जातो आणि आम्ही नेहमी प्रतिष्ठित आणि विश्वासार्ह दागिन्यांच्या दुकानातून खरेदी करण्याची शिफारस करतो.